Vịnh Xuân Đài nằm cách thành phố Tuy Hoà khoảng 45km về phía bắc. Đường quốc lộ 1A chạy dọc men theo bờ tây vịnh Xuân Đài, đi vào Nam ra Bắc khi đến đỉnh dốc Găng du khách có thể dễ dàng ngắm một góc cảnh vịnh Xuân Đài. Tàu thuyền có thể đi vào từ cửa vịnh hoặc xuất bến từ cảng Dân Phước, Tiên Châu, Nhất Tự Sơn … để đi tham quan toàn vịnh.
Vịnh Xuân Đài có diện tích mặt nước khoảng 13.000ha. Cửa vịnh rộng khoảng 4,4km, vịnh có độ sâu từ 7m đến 18m; bờ vịnh dài khoảng 50km, chạy qua nhiều vùng địa hình khác nhau với những tên gọi khá thú vị như: gành Đèn, Mũi đá Ong, gành Đen, gành Đỏ, vũng Lắm, vũng Mắm, vũng Dông, vũng Sứ, vũng Chào, vũng Me, vũng La, Bãi Ôm, bãi Từ Nham, mũi Động Tranh, mũi Gành Tướng, hòn Móm, mũi Tai Mã, gành Bà, Cù lao ông Xá, đảo Nhất Tự Sơn, đám Cồn Cả…
Mặt phía Đông Nam cửa vịnh là: gành Đá Đĩa, Hòn lao Mái Nhà; phía Bắc là bãi cát Từ Nham, bãi biển Từ Nham, đầm Cù Mông, vũng Vuông, bãi Tràm, bãi Nồm…, dưới biển có nhiều loại san hô và rong biển.
Phong cảnh trời, mây, non, nước Xuân Đài cùng với những đặc sản nổi tiếng ở đây như ốc nhảy, ốc hương, tôm, cua, ghẹ… đã làm say lòng biết bao thi nhân lữ khách:
Xuân Đài bốn mặt núi sông liền
Thắng cảnh nước non để dấu truyền
Thánh đế đền xưa nêu dấu tích
Tiên Châu chốn cũ hội thương thuyền
Hai sông giáp một chiều lên xuống
Ba mặt gành đôi đá nữa nghiêng
Trùng điệp dương xanh lồng cát trắng
Rừng cây nhân tạo giúp thiên nhiên.
Vịnh Xuân Đài chứng kiến nhiều sự kiện lịch sử: vào những năm 1775 – 1801 là cuộc thuỷ chiến giữa quân Tây Sơn với nhà Nguyễn. Trong chiến tranh thế giới thứ II, tàu hải quân của quân đội Nhật Hoàng bị phi cơ Đồng Minh bắn chìm giữa vịnh Xuân Đài. Vũng Lắm là thương cảng sầm uất bậc nhất của Phú Yên trong quá khứ, là cửa ngõ thông thương giữa Phú Yên với bên ngoài…
Gần Vịnh Xuân Đài có các thắng cảnh nổi tiếng như: gành Đá Đĩa, đầm Ô Loan, đầm Cù Mông…, là nơi lý tưởng để tổ chức các loại hình du lịch thể thao leo núi, lặn biển, đua thuyền, lướt sóng và khám phá đại dương…
Hãy đến vịnh Xuân Đài để khám phá, cảm nhận nét đẹp mà thiên nhiên đã ban tặng cho Phú Yên. Vịnh Xuân Đài được xếp hạng là di tích thắng cảnh cấp Quốc gia ngày 20/1/2011. Năm 2014 được Tổ chức kỷ lục Việt Nam công nhận là Top 10 vùng vịnh đẹp của Việt Nam.
Thảo luận về bài viết này